Wie heeft het gedaan?
Als er iets stuk is gegaan roepen kinderen vaak gauw: “Ik heb het niet gedaan!” Dat komt omdat opvoeders dikwijls vragen: “WIE heeft dat gedaan?” Kinderen gaan dan bij voorbaat al in de verdediging. Dit kun je bijsturen door te vragen “WAT is er gebeurd?” en “HOE kunnen we het herstellen?”
Het woord WIE nodigt uit tot liegen of een andere schuldige aan te wijzen. Dat wil je natuurlijk liever voorkomen. “Wat is er gebeurd?” en “Hoe kunnen we het oplossen?” nodigt kinderen uit een beroep te doen op hun gevoel van verantwoordelijkheid. Plus, je ervaart zelf als opvoeder ook eerder begrip, dan wanneer je in de rol van detective of rechter stapt. Dat voelen kinderen. Ze durven daardoor eerlijk te zijn en verantwoordelijkheid op zich te nemen of met elkaar te delen.
Sinds ik deze tip kreeg vraag ik nooit meer WIE… Bij “Wat gebeurde er?” geven kinderen ook gauwer antwoorden als, “Ik stootte de vaas per ongeluk om,” en “Ik ruim het wel even op.”
In contact met volwassen gebeurt vaak precies hetzelfde. Let daar maar eens op. Ook hier kun je ‘Wie’ gemakkelijk vervangen met ‘Wat’ en ‘Hoe’. Je zult merken dat het relaties verbetert en dat je constructiever kunt samenwerken als je ‘de schuldvraag’ minder belangrijk maakt.
Meer praktijkvoorbeelden lezen? Bestel mijn boek ‘Haal het beste uit je kind en jezelf; opvoeden met deugden’.
Afbeelding: deugdenkaartje verantwoordelijkheid uit de kaartenset Deugdenvriendjes. Illustratie: Anja Bol